Zwyrodnienie stawów, czyli choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoartroza), to przewlekła choroba układu ruchu, która powoduje uszkodzenie chrząstki stawowej oraz innych struktur stawu, takich jak kości, więzadła czy błona maziowa. Ból jest jednym z głównych objawów tej choroby i ma kilka przyczyn oraz mechanizmów.
Jak zwyrodnienie stawów powoduje ból?
- Uszkodzenie chrząstki stawowej:
Chrząstka stawowa działa jak poduszka ochronna między kośćmi. Gdy staje się cieńsza lub zużyta, kości zaczynają ocierać się o siebie, co wywołuje ból i dyskomfort, zwłaszcza podczas ruchu. - Reakcja zapalna:
Zwyrodnienie stawów może prowadzić do stanu zapalnego w stawie, co dodatkowo podrażnia zakończenia nerwowe w błonie maziowej. To wywołuje obrzęk i wzmacnia odczuwany ból. - Zwiększone obciążenie innych struktur stawu:
Uszkodzenie chrząstki powoduje, że inne elementy stawu, takie jak więzadła, mięśnie i torebki stawowe, są nadmiernie obciążane, co może prowadzić do ich przeciążenia i bolesności. - Zmiany kostne (osteofity):
W zaawansowanym stadium choroby tworzą się wyrośla kostne (osteofity), które mogą dodatkowo ograniczać ruchomość stawu i wywoływać ból.
Charakterystyka bólu przy zwyrodnieniu stawów:
- Ból mechaniczny: Najbardziej nasilony podczas ruchu i obciążania stawu, np. podczas chodzenia, stania, czy wchodzenia po schodach. W spoczynku ból zwykle się zmniejsza.
- Ból startowy: Występuje na początku ruchu, po dłuższym okresie odpoczynku (np. rano przy wstawaniu z łóżka). Po kilku ruchach ból może się zmniejszać.
- Ból nocny: W zaawansowanych przypadkach ból może pojawiać się również w nocy, co jest związane ze stanem zapalnym stawu.
Łagodzenie bólu:
- Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne: Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), paracetamol, czy w zaawansowanych przypadkach leki opioidowe.
- Fizjoterapia: Ćwiczenia wzmacniające mięśnie wokół stawu, poprawiające zakres ruchu, a także techniki manualne.
- Terapia ciepłem i zimnem: Ciepłe okłady mogą pomóc w rozluźnieniu mięśni i zmniejszeniu sztywności, natomiast zimne okłady zmniejszają obrzęk i stan zapalny.
- Suplementy i dieta: Preparaty takie jak glukozamina, chondroityna mogą wspierać zdrowie stawów. Zbilansowana dieta przeciwdziała otyłości, która dodatkowo obciąża stawy.